Türkiye'deki ayı türleriyle ilgili yaklaşık 25 yıldır çalışma yürüten Gündoğdu, ocak ayında yavrulamaya başlayan ayıların hem etçil hem de otçul olduğunu söyledi.

Bu tür yaban hayvanlarının yaklaşık 2 aylık kış uykusuna yattığını belirten Gündoğdu, bazı ayıların ise "yalancı kış uykusuna" yattığını anlattı.

Gündoğdu, yalancı kış uykusundaki ayıların kışın tamamını metabolizmalarını düşürerek ve uyuyarak geçirmediğini dile getirerek, "İstediklerinde kalkıp beslenebilirler, dolaşabilirler. Yani yalancı kış uykusuna yatarlar. Yani ayıları kışın dolaşırken, beslenirken, yemek ararken görmemiz doğal bir sonuçtur." dedi.

Ayıların kış uykusu döneminin kısalması ve yalancı kış uykusuna yatma sebeplerine değinen Gündoğdu, şöyle devam etti:

"İklimin değişmesi, küresel ısınma, karın az yağışı bahsettiğimiz yalancı kış uykusu dönemini de kısalttı. Kar hiç yağmıyorsa ayılar için orada hiçbir uykudan söz etmemiz mümkün değil. Ayılara kışın daha sık rastlama nedenlerimizden biri bu. Ayı popülasyonunun arttığını görüyoruz. Yaptığımız ayı sayımlarından, ayılarla sıklıkla karşılaşma ihtimallerinden bunu görebiliyoruz. Siz arabayla orman yollarına girdiğinizde veya bir köy yoluna girdiğinizde yol üzerinde ayı dışkısını ya da izini ne kadar sıklıkla görmeye başlarsanız o bölgede popülasyonun arttığını anlayabilirsiniz. İnsan da doğayı kullanan bir varlık. Ayı-insan çatışması ortaya çıkıyor. Bu bir tek ülkemizde değil dünyada bir sorun. Bunun önüne geçmek için pek çok çalışma yapılıyor."

Son dönemlerde çöp konteynerlerinde yiyecek aradığı sırada vatandaşlar tarafından rahatsız edilen bozayıların yırtıcı bir hayvan olduğuna dikkati çeken Gündoğdu, yalancı kış uykusundakiler dahil ayılara yaklaşılmaması uyarısında bulundu.

Kilitli çöp kutuları yapılması önerisi

Gündoğdu, ayının bir turizm alanında insanla karşılaşma riskinin tehlikenin boyutunu da artırdığına işaret ederek, "Çünkü ayı yırtıcı bir hayvan. İnsana birkaç kez saldırmayabilir ama yeri gelir korkar, bir anda ani tepkilerden çekinir, kendini koruma içgüdüsüyle insana saldırabilir. Bunun örnekleri ülkemizde de dünyada da var. Ayının sahasına girip onu görmek, ona yaklaşmak için yanlış uygulamalar yapıyoruz." diye konuştu.

Prof. Dr. Gündoğdu, yaban hayvanlarının insan eliyle beslenmesinin zararlı olduğuna dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Uludağ gibi turizm alanlarında görülen ayılar besin arayışı içinde olduğu için insanların kullandığı alana geliyor. Turizm alanlarında ayıya uygun çöp kutuları yapmamız lazım çünkü ayının geldiği şey besin. Şu anki kullandığımız çöp kutuları insanlar için yapılan, dolduğunda açılabilen, boşaltılabilen çöp kutuları. Ayıların olduğu alanda bu tür çöp kutuları olmaz. Ya çöp kutularını toprağa gömülü şekilde yaparsınız ya da yine dışarıda olabilir ama açılıp kapanması bir kilit mekanizmasına bağlı olup ayıların açamayacağı şekilde olan çöp kutuları tercih edilebilir."

Hiçbir yaban hayvanı için doğada gelişigüzel yem bırakılmayacağına işaret eden Gündoğdu, "İnsanın yediği yiyecekler bu hayvanlar için zararlı olabilir çünkü bizim kullandığımız ürünler genelde işlenmiş ürünler. İşlenmese bile tarımsal üretimden geçip ilaçlanmış ürünler. Bu ürünleri yaban hayvanına verdiğimizde hayvana zarar getirmiş oluyoruz. Normalde bir yaban hayvanı doğadaki besinle idare etmek zorundadır. Kesinlikle ayıya ya da doğadaki yaban hayvanına bu şekilde yiyecek vermememiz gerekiyor." ifadelerini kullandı.

"Ayıyla göz göze gelmeyin" uyarısı

Prof. Dr. Gündoğdu, insan davranışlarını öğrenen ayının daha tehlikeli ve saldırgan olabileceğine dikkati çekti.

Ayının zeki ve çabuk öğrenen bir hayvan olduğunu vurgulayan Gündoğdu, şunları kaydetti:

"Bu beslemeler yapıldığında Uludağ'da karışımıza çıkan örnekler bunu destekliyor. Önce çöp kutularını açıp kapatmaya, orada yiyecek bulup beslenmeye alışıyor. Çöplerden sonra insanlar bunları görünce 'Biz yem bırakalım' diyorlar. İnsanlar gelip yem verip kamera çekimi yapıyor. Bu şekilde yeniden ayıyı alıştırmış oluyor. Bu saatten sonra yapılacak olan tek şey bu alışkanlığı kesmek. Bu alışkanlığı kesmek için öncelikle insanları engellememiz gerekiyor. Çöp kutularını açılmayacak çöp kutusu haline getirmek gerek. Uludağ'da birkaç restorana girdiği olmuş. Camekan kısımlarının önüne demir korkuluk yapmak, bu alışkanlığın önüne geçici tedbirler almak lazım."

Gündoğdu, hiçbir yaban hayvanının gördüğü insana doğrudan saldırmayacağını dile getirerek, "Ürkmesi, korkması ve sizi etkisiz hale getirmek istemesi lazım. Bunun gerçekleşmemesi için önce sakin kalmamız lazım. Ayıyla göz göze gelmememiz lazım. Yaban hayvanlarıyla göz göze gelmek onlara meydan okumaktır. Yavaşça geri çekilmeye başlıyoruz ya da bir müddet bekleyip ilk hareketi onun yapmasını bekliyoruz. Ayı yürümeye başlayınca bizim çekilmemiz daha garanti olur. Ters yönde çekilmeye başlıyoruz ama koşarsak o da kendini tehlikede hisseder." dedi.

Yavrusu yanına olan bir ayının daha saldırgan ve tehlikeli olduğunu belirten Gündoğdu, sözlerini şöyle tamamladı:

"Özellikle dişi ayının yavruları yanındayken yapılacak her müdahale onun için 2-3 katı tehdit ve korku demektir. Bunun neticesinde birkaç kez belki saldırmayabilir. İnsanlar genelde arabadan iniyor, belli bir mesafeden çeşitli hareketler yapıp daha sonra arabasına binip kaçıyor ama arabaya binip kaçamadığında ne olacak? Ayı bunu öğrendiğinde artık insanı bu şekilde zararsız hale getirebileceğini öğrenip herkese bu şekilde yapmak zorunda kalacak. O zaman daha tehlikeli durumlar oluşacak. Ayı bir yaban hayvanı. Yapay beslenmelerle ayıyı besleyemeyiz. Ayı şaka yapılacak bir hayvan değil, yabani, yırtıcı bir hayvan. O yüzden dikkat etmemiz ve bazı davranışları ona öğretmememiz lazım. Besleme yapmamamız lazım."