NTV'nin aktardığı habere göre, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, ABD yönetiminin Belarus menşeli potasyum gübresine yönelik yaptırımları kaldırma kararının ardından, aralarında 2020 başkanlık seçimlerindeki rakiplerinin ve Nobel ödüllü aktivistlerin de bulunduğu 100'den fazla siyasi mahkumu serbest bıraktı.

Devlet Başkanlığından yapılan açıklamaya göre Lukaşenko, casusluk, terör ve aşırılıkçılık suçlamalarıyla hüküm giyen, farklı ülke vatandaşlarının da aralarında olduğu 123 kişiyi affetti.

Kararın, ABD Başkanı Donald Trump ile varılan anlaşmalar çerçevesinde ve Trump'ın talebi üzerine alındığı bildirildi. Yönetim, bu adımın Belarus'un ortaklarıyla ilişkilerindeki pozitif dinamiği hızlandırmayı ve Avrupa kıtasındaki durumu istikrara kavuşturmayı amaçladığını kaydetti.

Ukrayna merkezli "Yaşamak İstiyorum" projesi, serbest bırakılanlardan 114'ünün Ukrayna'ya götürüldüğünü aktardı.

Öte yandan Reuters'ın haberinde, serbest kalanlar arasında 2020 seçimlerinde devlet başkanı adayı olan Viktor Babariko, seçim kampanyası yöneticisi Mariya Kolesnikova ve Nobel Barış Ödülü sahibi aktivist Ales Belyatski'nin yer aldığını belirtti.

POTASYUM TİCARETİ ARTIK SERBEST

Tahliyeler, ABD'nin 2021 yılında Belarus potasyum sektörüne getirdiği yaptırımları kaldırdığını duyurmasıyla eş zamanlı gerçekleşti.

ABD'nin Belarus Özel Temsilcisi John Cole, 12-13 Aralık tarihlerinde Minsk'te Lukaşenko ile gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından Washington'un kısıtlamaları kaldırdığını açıkladı.

Özel Temsilci Cole, Pul Pervogo kanalına yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:

"Başkan Trump'ın talimatları doğrultusunda ABD, potasyum üzerindeki yaptırımları kaldırıyor. Bunun Belarus için ABD tarafından yapılmış çok iyi bir hamle olduğunu düşünüyorum. Bunları şu an kaldırıyoruz."

Trump'ın temsilcisi, Minsk'e yönelik diğer yaptırımlara ilişkin müzakerelerin, iki ülke ilişkilerinin normalleşmesi sürecine paralel olarak devam edeceğini belirtti.

Cole, siyasi mahkumların serbest bırakılmasının da bu sürecin bir parçası olduğunu vurguladı ve gelecekte tüm yaptırımların kaldırılmasına yönelik bir anlaşmaya varılmasını umduğunu dile getirdi.

SALIVERİLEN MUHALİFLER SINIR DIŞI EDİLDİ

Serbest bırakılan isimlerin büyük çoğunluğunun ülke dışına çıkarıldığı öğrenildi. Muhalif lider Mariya Kolesnikova'nın kız kardeşi ve FreeBelarusPrisoners birliğinin kurucu ortağı Tatyana Homiç, kardeşinin sağlık durumunun iyi olduğunu ve Belarus dışına çıktığını açıkladı.

İnsan hakları örgütü Viasna, Nobel ödüllü Ales Belyatskiy'in serbest bırakıldıktan sonra zorla sınır dışı edildiğini bildirdi.

Sürgündeki Belaruslu muhalif lider Svetlana Tihanovskaya'nın danışmanı, serbest bırakılan tüm mahkumların ülke topraklarını terk ettiğini ve güvenli bir bölgede bulunduklarını teyit etti.

Kolesnikova ve Babariko'nun Ukrayna'ya gönderildiği bilgisini paylaşıldı.

Basına yansıyan listelere göre serbest kalanlar arasında İlya Knyazev, Aleksandr Feduta, Vyaçeslav Papso, avukat Maksim Znak ile aktivistler Valentin Stefanoviç ve Vladimir Labkoviç gibi isimler yer alıyor.

ABD YAPTIRIMLARI NASIL BAŞLAMIŞTI?

Belarus ekonomisi için kritik öneme sahip olan potasyum sektörü, 2020 yılındaki kitlesel protestoların bastırılması nedeniyle Ağustos 2021'de ABD'nin yaptırımlarına hedef olmuştu.

Belaruskali şirketine getirilen kısıtlamalar, Belarus ekonomisine yönelik ilk sektörel yaptırımlar olarak kayıtlara geçmişti.

Minsk yönetimi, Aralık 2021'de yürürlüğe giren yasaklar nedeniyle ihracat rotasını Asya pazarlarına çevirmek ve ürünlerini indirimli satmak zorunda kalmıştı.

Yaptırımlar öncesinde Belarus, dünya potasyum ihracatının yaklaşık yüzde 20'sini karşılıyordu. Ülke, en iyi dönemlerinde 100'den fazla ülkeye 12 milyon ton gübre ihraç ediyordu.

Resmi verilere göre, pandemi öncesinde potasyum satışları Belarus'a yıllık 2,8 milyar dolar gelir sağlıyordu.

Bu rakam, ülkenin GSYİH'sinin yüzde 4'ünü, toplam ihracat gelirlerinin ise yüzde 7'sini oluşturuyordu.

ABD heyetinin ziyareti sırasında Ukrayna'daki savaş ve Venezuela'daki durumun da ele alındığı, görüşmelerin Amerikan tarafınca "çok verimli" olarak nitelendirildiği bildirildi.

Devlet Başkanlığı, son dönemde Washington ile yürütülen "büyük anlaşma" kapsamında Lukaşenko'nun aralarında ABD, İngiltere, Litvanya, Ukrayna, Letonya, Avustralya ve Japonya vatandaşlarının da bulunduğu toplam 156 kişiyi affettiğini duyurdu.

The New York Times gazetesi şubat ayında, ABD ve Belarus'un, siyasi mahkumların serbest bırakılması karşılığında bankacılık ve gübre sektöründeki yaptırımların gevşetileceği bir anlaşma üzerinde çalıştığını yazmıştı.